Α. Γενικές πληροφορίες
Η άρθρωση του ώμου σχηματίζεται από τρία βασικά οστά, το βραχιόνιο οστό, την κλείδα και την ωμοπλάτη. Η κίνησή της ορίζεται από τον δικέφαλο βραχιόνιο μυ, το δελτοειδή μυ και το στροφικό πέταλο του ώμου.
Β. Υπεξάρθρημα/ Εξάρθρημα ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
Αποτελεί συνήθη κάκωση στην περιοχή του ώμου, κατά την οποία προκαλείται ρήξη ενός ή περισσότερων από τους συνδέσμους που συνδέουν την κλείδα με το ακρώμιο (ακρωμιοκλειδικός σύνδεσμος) και την κορακοειδή απόφυση της ωμοπλάτης (κορακοκλειδικοί σύνδεσμοι). Προκαλείται συνήθως από την πτώση στα πλάγια πάνω στον ώμο. Χαρακτηριστικά η γωνία του ώμου εμφανίζεται παραμορφωμένη, η κλείδα ψηλαφάται και με πίεση επιστρέφει στην αρχική της θέση (φαινόμενο πλήκτρου πιάνου). Η κάκωση αυτή προκαλεί πόνο στην περιοχή της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης και αρχικά περιορισμό των κινήσεων. Το εξάρθρημα οδηγεί σταδιακά στην ανάπτυξη αρθρίτιδας με συνοδό χρόνιο πόνο.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με απλές ακτινογραφίες, με τις οποίες γίνεται και η σταδιοποίηση του τραυματισμού (κατά Rockwood), που είναι απαραίτητη για την επιλογή της θεραπείας.
Συντηρητική αντιμετώπιση
Ήπιες κακώσεις με τραυματισμό του ενός από τους τρεις βασικούς συνδέσμους, αντιμετωπίζονται συντηρητικά με προσωρινή ακινητοποίηση του ώμου και στη συνέχεια με φυσιοθεραπευτική αντιμετώπιση.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Μεγαλύτερης βαρύτητας κακώσεις, απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση. Δυο μορφές χειρουργικής παρέμβασης έχουν καθιερωθεί:
Α) Σταθεροποίηση με χρήση ειδικής πλάκας (hook plate)
Μέσω μία μικρής τομής στην πάνω πλευρά της άρθρωσης του ώμου, ανατάσσεται η ακρωμιοκλειδική άρθρωση και η κλείδα σταθεροποιείται μέσω μίας ειδικής πλάκας. Παράλληλα πραγματοποιείται συρραφή των συνδέσμων που έχουν υποστεί ρήξη.
Η πλάκα αφαιρείται μετά από περίπου 4-5 μήνες ώστε να μην εμποδίζει την κινητικότητα της άρθρωσης του ώμου. Για την περίοδο αυτή δεν επιτρέπεται η άρση του άνω άκρου πάνω από τις 90 μοίρες με σκοπό να μην προκληθεί κάποιος τραυματισμός στην άρθρωση. Βασικό πλεονέκτημα της προσέγγισης αποτελεί η υψηλή σταθερότητα της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης.
Β) Σταθεροποίηση με χρήση ειδικών ραμμάτων και Endobutton
Μέσω μία μικρής τομής στην πάνω πλευρά της άρθρωσης του ώμου, ανατάσσεται η ακρωμιοκλειδική άρθρωση και η κλείδα σταθεροποιείται στην κορακοειδή απόφυση της ωμοπλάτης μέσω ειδικών μη απορροφήσιμων ραμμάτων και μίας ειδικής κατασκευής για τη στήριξη των ραμμάτων (Endobutton). Βασικό πλεονέκτημα της προσέγγισης αποτελεί η μη ανάγκη αφαίρεσης των υλικών σταθεροποίησης
Κίνδυνοι
Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, σπάνια μπορεί να επέλθει κάποια μόλυνση ή να προκληθεί τραυματισμός κάποιου νεύρου (κλάδοι του βραχιονίου πλέγματος) ή αγγείου (υποκλείδιος αρτηρία). Επίσης σπάνια προκαλείται έκτοπος οστεοποίηση.
Γενικές πληροφορίες
Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία. Ο ασθενής παραμένει συνήθως για μία ημέρα στο νοσοκομείο.
Γ. Κατάγματα κλείδας
Τα κατάγματα της κλείδας προκαλούνται συνήθως από την πτώση στα πλάγια πάνω στον ώμο. Χαρακτηριστικά, μπορεί να προκληθεί αιμάτωμα/ πρήξιμο πάνω από την κλείδα, να εμφανίζεται η κλείδα παραμορφωμένη και να συνυπάρχει έντονος πόνος και περιορισμός της κινητικότητας του ώμου
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με απλές ακτινογραφίες, με τις οποίες τα κατάγματα διακρίνονται σε κατάγματα των έσω δύο τριτημορίων και κατάγματα του έξω τριτημορίου της κλείδας, διάκριση ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση του κατάγματος.
Αντιμετώπιση
Συντηρητική αγωγή
Στην περίπτωση καταγμάτων της κλείδας χωρίς παρεκτόπιση η αντιμετώπιση βασίζεται στην ακινητοποίηση του κατάγματος μέσω νάρθηκα (φάκελος / οκτοειδής επίδεση), ο οποίος διατηρείται για περίπου 4 εβδομάδες. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα επιβάλλονται συγκεκριμένες ασκήσεις του ώμου για να αποφευχθεί η απώλεια κινητικότητας.
Χειρουργική αποκατάσταση
Ενδείξεις
- Παρεκτοπισμένο κάταγμα
- Κίνδυνος διάτρησης δέρματος
- Τα κατάγματα του έξω τριτημορίου της κλείδας αντιμετωπίζονται κατά κύριο λόγω χειρουργικά, λόγω του σημαντικού κινδύνου παρεκτόπισης/ ατελούς πόρωσης του κατάγματος.
- Νέος, αθλητικός ασθενής
- Κάταγμα με επακόλουθη ψευδάρθρωση (ατελής σύγκλειση μετά από χρονικό διάστημα > 6 μήνες)
Η χειρουργική αποκατάσταση των καταγμάτων αυτών βασίζεται στη συγκράτηση με ειδικά διαμορφωμένες πλάκες, ανάλογα με τη μορφή του κατάγματος.
Κίνδυνοι
Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, σπάνια μπορεί να επέλθει κάποια μόλυνση ή να προκληθεί τραυματισμός κάποιου νεύρου (κλάδοι του βραχιονίου πλέγματος) ή αγγείου (υποκλείδιος αρτηρία).
Γενικές πληροφορίες
Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία. Ο ασθενής παραμένει συνήθως για μία ημέρα στο νοσοκομείο. Τα υλικά οστεοσύνθεσης αφαιρούνται συνήθως μετά από 4-6 μήνες
Δ. Κατάγματα κεφαλής βραχιονίου
Τα κατάγματα της κεφαλής του βραχιονίου αποτελούν ένα ιδιαίτερα απαιτητικό τύπο κάκωσης, καθώς:
α) μπορεί να αποτελούνται από πολυάριθμα κομμάτια
β) η συμμετοχή της αρθρικής επιφάνειας καθιστά την ακριβή ανάταξη απαραίτητη
γ) μπορεί να είναι ασταθή λόγω της έλξης των τενόντων που καταφύονται στην κεφαλή του βραχιονίου
Διάγνωση
Η διάγνωση απαιτεί συνήθως, εκτός από απλές ακτινογραφίες έλεγχο με αξονική τομογραφία. Με βάση την απεικόνιση τα κατάγματα διακρίνονται σε κατάγματα ενός, δύο, τριών ή περισσότερων οστικών τεμαχίων. Με βάση την κατηγοριοποίηση αυτή και τον βαθμό παρεκτόπισης επιλέγεται η συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπιση του κατάγματος.
Συντηρητική αγωγή
Στην περίπτωση καταγμάτων ενός τεμαχίου χωρίς παρεκτόπιση η αντιμετώπιση βασίζεται στην ακινητοποίηση του κατάγματος μέσω νάρθηκα (φάκελος). Η διάρκεια της ακινητοποίησης καθορίζεται από το είδος του κατάγματος. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα επιβάλλονται συγκεκριμένες ασκήσεις του ώμου για να αποφευχθεί η απώλεια κινητικότητας.
Χειρουργική αποκατάσταση
Ενδείξεις
- Κάταγμα 2 ή περισσότερων τεμαχίων
- Παρεκτοπισμένο κάταγμα
- Συνοδός τραυματισμός νεύρων ή αγγείων
Η χειρουργική αποκατάσταση των καταγμάτων αυτών βασίζεται στη κατά το δυνατόν ακριβή ανάταξη όλων των οστικών τεμαχίων και τη συγκράτηση τους με ειδικά διαμορφωμένες ανατομικές πλάκες με κλειδούμενες βίδες (βίδες συγκράτησης). Στην περίπτωση καταγμάτων του χειρουργικού αυχένα είναι δυνατή η αποκατάσταση με μικρό ενδομυελικό ήλο Στην περίπτωση καταγμάτων αποκλειστικά του μείζονος ογκώματος είναι δυνατή η αποκατάσταση με μεταλλικές βελόνες και σύρματα.
Κίνδυνοι
Κυριότερος κίνδυνος της χειρουργικής αποκατάστασης καταγμάτων της βραχιονίου κεφαλής αποτελεί ο τραυματισμός της μασχαλιαίου νεύρου, το οποίο ελέγχει το δελτοειδή μυ. Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, σπάνια μπορεί να επέλθει κάποια μόλυνση ή να προκληθεί τραυματισμός κάποιου αγγείου.
Γενικές πληροφορίες
Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία. Ο ασθενής παραμένει συνήθως για μία με δύο ημέρες στο νοσοκομείο. Η ανάγκη αφαίρεσης των υλικών εξαρτάται από την ηλικία και το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς. Τα υλικά οστεοσύνθεσης αφαιρούνται συνήθως μετά από το λιγότερο 12 μήνες.
